Çocuk istismarı ve ihmali Türkiye’de ve dünyada önemli bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Çoğu durumda istismarın veya ihmalin ortaya çıkmasının güç olması sebebiyle her birimiz, çocuk istismarının önlenmesinde, bildirilmesinde ve fark edilmesinde çok önemli bir role sahibiz.

Çocuk istismarının psikolojik, gelişimsel, tıbbi, hukuki ve daha birçok açıdan tanımlanması mümkündür. Bu başlık altında çocuk istismarının en yaygın kabul gören tanımlarına yer verilmiştir.

Çocuk istismarı, çocuğun fiziksel ya da psikolojik gelişimini olumsuz olarak etkileyen davranışlardır. Çocuk istismarı, 18 yaşın altındaki çocukların ya da ergenlerin ana-babaları, onları bakıp gözetmek ve eğitmekle görevli öğretmen, usta, koruyucu aile fertleri, vasi gibi kişiler ya da yabancı kişiler tarafından yapılan, bedensel ve/ya psikolojik olarak sağlıklarına zarar veren, fiziksel, duygusal, cinsel ya da zihinsel gelişimlerini engelleyen tutum ve davranışlardır.

Dünya Sağlık Örgütü, öncelikle bir çatı kavram olarak çocuğa yönelik kötü muameleyi, “sorumluluk, güven veya güç ilişkisi bağlamında çocuğun sağlığına, yaşamına, gelişimine veya onuruna fiilî ya da potansiyel bir zarara neden olarak fiziksel ve/veya duygusal kötü muamele, cinsel istismar, ihmâl veya ihmâlkâr muamele yahut ticarî veyahut da diğer sömürünün her tür biçimini oluşturmaktadır.” şeklinde; özel olarak çocuk istismarı ve ihmalini ise “ana, baba ya da bakım veren gibi bir erişkin tarafından çocuğa yöneltilen, toplumsal kurallar ve profesyonel kişilerce uygunsuz ya da hasar verici olarak nitelendirilen, çocuğun gelişimini engelleyen ya da kısıtlayan eylem ve eylemsizliklerin tümüdür” şeklinde tanımlanmaktadır.

Bir diğer tanımla çocuk ihmali ise, 18 yaşın altındaki çocukların ya da ergenlerin fiziksel ve psikolojik sağlıkları ve gelişmeleri için temel olan beslenme, korunma, sevgi, gözetim, eğitim ve yol gösterme gibi gereksinimlerinin kendilerine bakıp onları gözetmekle yükümlü kişilerce yeterince karşılanmamasıdır. Çocuk ihmali genel olarak fiziksel ve duygusal ihmal olarak iki ana grupta incelenmektedir.

1. Fiziksel İstismar
2. Cinsel İstismar
3. Duygusal İstismar

Çocuk istismarı tek bir olay veya zaman içinde gerçekleşen bir dizi farklı olay olabilir. Çocuğun bir kez istismara maruz kalmasının ardından gerekenlerin yapılmaması istismarın sürekliliğine ve devamlılığına sebep olabilmektedir.

Çocuklar, kolay güvendikleri veya korkutulabildikleri için istismara maruz kalabilmektedirler. İstismarcının genellikle yakın çevreden olması ise istismarın ortaya çıkmasını güçleştirmektedir.

Unutulmamalıdır ki, istismarcıların çoğunluğu yabancılar değil, çocukların çevresindeki ya da ailesindeki güvendiği ve tanıdığı kimselerdir. İstismarcı yetişkin bir kimse olabileceği gibi istismara maruz kalan çocuk üzerinde otorite kurabilen ve genellikle yaşça daha büyük bir çocuk da olabilir.